The ultimate goal of the FuturICT flagship project is to understand and manage complex, global, socially interactive systems, with a focus on sustainability and resilience. Revealing the hidden laws and processes underlying societies probably constitutes the most pressing scientific grand challenge of our century and is equally important for the development of novel robust, trustworthy and adaptive information and communication technologies (ICT), based on socially inspired paradigms.
Dus FuturICT moet ons helpen om globale, sociaal interactieve systemen te begrijpen en te beheersen. Dit kan omdat FuturICT ons in staat stelt om de verborgen wetten en processen te begrijpen.
Maar de lezer weet nu nog steeds niet wat FuturICT is, of beter gezgd: moet worden, want het bestaat nog niet. Het moet er van de E.U. komen. Het is een verzameling van informatieverzamelaars: computers, smarphones, GPS, etc. die data vergaren. Dit netwerk heet The Planetary Nervous System. Deze data worden ingevoerd in een computer model, The Living Earth Simulator. Dit model levert dan verschillende scenario's, voorspellingen, over hoe bepaalde groepen mensen en systemen, beurzen bijvoorbeeld, zich zullen gedragen. En de waarschijnlijkste voorspellingen worden dan aan overheden gegeven zodat zij beter in staat zijn om de populaties van mensen onder hun verantwoordelijkheid te beheersen. (De intelligente lezer zou zich nu kunnen afvragen of dit eigenlijk niet het soort van totalitair systeem is waar Stalin alleen maar van kon dromen. Hoe kan het toch dat een fundamenteel democratische organisatie als de E.U. zoiets wil?) In elk geval zegt de E.U. dat het de bedoeling is dat systeem de politici in staat stelt om veel beter te reageren op zaken als economische crises, terrorisme en milieu rampen. Maar is het niet problematisch dat een ICT-systeem uitrekent wat mensen eigenlijk moeten doen en dat de politiek dan alleen maar mag beslissen of ze het uitvoeren of niet? En willen we wel dat een uigebreidt spionage systeem constant in de gaten houdt of er geen onrusten ontstaan? Kan dit syteeem niet erg gemakkelijk misbruikt worden voor totalitaire doeleinden?
Maar voordat de lezer zich ernstig zorgen maakt over dit verdachte project wil ik toch eerst een sceptische noot laten klinken. Het grootste probleem met dit project is, waneer we het vanuit een practisch oogpunt bekijken, is dat het onmogelijk is. Waarom? vanwege een aantal centrale aannamens van de makers van FuturICT.
Ze gaan er bijvoorbeeld vanuit dat maatschappijen het soort entiteiten die door verborgen wetten bestuurt worden. En daarnaast hebben ze een deterministisch mensbeeld., want ze pretenderen immers met een grote waarschijnlijkheid uit te kunnen rekenen wat mensen zullen gaan doen. De slag om de arm die dan gemaakt wordt over de zekerheid is dan ook meer van het soort 'we kennen niet alle variabelen', dan dat het om iets principieels gaat. Maar dit verhaal laat buiten beschouwing dat mensen het soort wezens zijn die handelen om redenen en niet vanwege causale mechanismen. Als dat wel zo was, dan zouden de argumenten van de E.U. voor dit project immers nooit aangenomen worden omdat ze waar zijn, maar omdat ze een causaal mechanisme in werking zetten. En dit laat ook zien waarom maatschappijen niet door wetenschappelijke wetten gesturud worden. Want degenen die handelen in maatschappijen zijn immers mensen die om redenenen handelen. En redenen zijn, zoals we hebben gezien, geen oorzaken. En als de pricipiele moter van gedrag niet causaal werkt, dan zijn er geen natuurwetten die de maatschappij sturen. Dus, kan FuturICT noodzakelijkerwijs niet gebruikt worden om de verborgen wetten van de maatschappij te achterhalen.
Desalniettemin blijft er wel een verontrustende vraag over. Waarom wil de E.U. eigenlijk zo'n soort instrument in plaats van de al aanwezige instrumenten?
Ludwig Kamphausen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten