donderdag 27 september 2012

De EUlifant In De Onderwijskamer (I)

Een van de meest vergaande veranderingen in het Nederlandse onderwijs in de afgelopen decennia was de invoering van de Bachelor-masterstructuur (BaMa-structuur) in het hoger onderwijs:
"De bachelor-masterstructuur [...] is een nadere uitwerking van de afspraken die 29 Europese landen in 1999 in het kader van het Bolognaproces hebben gemaakt om in tien jaar te komen tot één Europesehogeronderwijsruimte. Ieder land streeft naar onderling vergelijkbare graden in het hoger onderwijs. In essentie is het hoger onderwijssysteem in ieder land straks gebaseerd op twee cycli; undergraduate en graduate. Niet de duur van een opleiding, maar het behaalde eindniveau is het criterium voor de internationale vergelijkbaarheid van opleidingen." (lees hier)
De intentie achter de BaMa-structuur, die de organisatie en kwaliteit van het hoger onderwijs zo sterk beïnvloedt, heeft weinig te maken met de intrinsieke kwaliteit van het hoger onderwijs, maar is nauw verbonden met de doelen van het Bolognaproces:
"Doel van dit proces is een stelsel van gemakkelijk herkenbare en vergelijkbare academische graden in te voeren, de mobiliteit onder studenten, docenten en wetenschappelijke onderzoekers te bevorderen, onderwijs van hoge kwaliteit te waarborgen en het hoger onderwijs een Europese dimensie te geven." (lees hier)
Wat het Bolognaproces ten diepste nastreeft is een vergaande standaardisatie van het hoger onderwijs in Europa met als doel de creatie van een Europese onderwijsmarkt, waarbij studenten en het afnemend veld in heel Europa (bedrijven, universiteiten etc.) vrijelijk en rationeel naar studies en gediplomeerden kunnen shoppen. De studenten en het afnemend veld zijn dus consumenten en de onderwijsinstellingen zijn producenten of aanbieders van een welomschreven, toegankelijk en goed vergelijkbaar product. Deze vermarkting van het hoger onderwijs is vaak begrepen en besproken in termen van de dominantie van de neo-liberale ideologie, die Europa in haar macht zou hebben. Mijns inziens zijn er andere motieven in het spel hier, die om verschillende redenen nauwelijks in het publieke debat aan de orde komen.

Door de vermarkting het hoger onderwijs, dat door het Bolognaproces doelbewust en expliciet bewerkstelligd wordt, komt het hoger onderwijs in zeker mate los te staan van de nationale staten en hun culturen die natuurlijkerwijze het karakter van dat onderwijs altijd sterk hebben bepaald. De vorming van een hoger onderwijsmarkt vraagt immers om een transnationaal onderwijssysteem, een systeem met een eigen structuur, kernwaarden, kwaliteitsnormen etc, die de nationale grenzen overschrijden en culturele verschillen overstijgen. Het ideaal van een hoger onderwijsmarkt is dus tegelijkertijd ook het ideaal van een transnationaal, Europees, hoger onderwijssysteem.

Dat transnationale systeem is op zich al een mooi symbool van de Europese gedachte, maar het belang van dat systeem gaat verder dan louter symboliek. In zekere mate, we moeten natuurlijk niet overdrijven, bevordert dit systeem ook de vorming van een gedeelde Europese identiteit. Een gemeenschappelijke identiteit ontstaat nu eenmaal mede door gemeenschappelijke ervaringen en instituten. Dit Europese onderwijssysteem versterkt ook de positie van 'Brussel' t.o.v. de nationale staten. Het is weer een terrein waarover Brussel feitelijk steeds meer te vertellen heeft ten koste van de nationale staten. Ten slotte, in dit transnationale systeem komen de individuele nationale culturen veel minder sterk tot uitdrukking en worden ze daarin ook minder effectief gereproduceerd. Door de Europese onderwijsmarkt wordt het reproductieve vermogen van de nationale staten enigszins verzwakt. De vermarkting van het hoger onderwijs draagt in zekere mate dus ook bij aan de erosie van de nationale culturen en identiteiten in Europa.

De introductie van de BaMa-structuur in het Nederlandse hoger onderwijs heeft dus weinig te maken met de intrinsieke kwaliteit van het hoger onderwijs, maar is vooral gemotiveerd door het ideaal van een verenigd Europa. Het is om ten minstens twee redenen ook zeer de vraag of wij met deze ontwikkeling blij moeten zijn.

Het is niet zo dat deze ontwikkeling van een Europees onderwijsmarkt de nationale staat per direct ernstig ondermijnt, maar we moeten ook niet blind zijn voor de negatieve implicaties van deze ontwikkeling voor de machtspositie en het voortbestaan van de nationale staat en daarmee ook voor onze democratie en wellicht ook voor de vrede en veiligheid in Europa. Nog mals, het gaat hier om een klein stapje, maar het is de optelsom van alle kleine stapjes, die uiteindelijk wel van groot belang is.

De introductie van de BaMa-structuur heeft ook de autonomie van het hoger onderwijs aangetast. Het hoger onderwijs is in dat proces als een middel gebruikt voor de realisering van een politieke ideologie. De waarde van het onderwijs ligt hier dan niet zozeer in zichzelf, maar in externe politieke doelen. Los van de bedenkelijke inhoud van de ideologie in kwestie, is simpelweg de vraag of we op deze manier met het onderwijs moeten omgaan. 

zaterdag 22 september 2012

Obama En Simsons Raadsel

Naar aanleiding van de rellen tegen de anti-islamfilm 'Innocence of Muslims' is het buitenlandbeleid van Obama, en met name zijn beleid ten aanzien van de Arabische revolutie die inmiddels al twee jaar aan de gang is, zwaar onder vuur gekomen:
"US President Barack Obama's Middle East policy is in ruins. Like no president before him, he tried to win over the Arab world. After some initial hesitation, he came out clearly on the side of the democratic revolutions. … In this context, he must accept the fact that he has snubbed old close allies such as Israel, Saudi Arabia and the Egyptian military. And now parts of the freed societies are turning against the country which helped bring them into being. Anti-Americanism in the Arab world has even increased to levels greater than in the Bush era. It's a bitter outcome for Obama." (lees hier)
"Thirty-three years ago, when the Iranians invaded the US Embassy and kidnapped diplomats, president Jimmy Carter, instead of confronting the Ayatollah regime, “reached out” and sought to “engage” it. All he achieved was to embolden the radicals and intensify the humiliation of the US, ultimately costing him the presidency. Now President Barack Obama and his acolytes are repeating the same mistakes. His first international initiative was to address a gathering in Cairo which included members of the then-illegal Muslim Brotherhood. He undertook to reverse the “harsh” approach of his predecessors by reaching out and engaging all levels of the Muslim world." (lees hier)
Obama en zijn vele supporters, ook in onze eigen politieke kaste, media en academie, werden keer op keer door mannen en vrouwen die wel verstand hebben van de Arabische wereld en het Midden-Oosten gewaarschuwd dat dit precies wat hen en ons te wachten stond. Zoals Barry Rubin met een korreltje zwarte humor opmerkt, de mensen achter de huidige religieuze geweldsgolf die de wereld overspoelt zijn geen filmcritici, maar harde islamistische revolutionairen met heldere politieke doelen:
"There have been several such waves before, notably over Salman Rushdie, the 2001 attacks, and the “Danish cartoons.” Leaving some death and destruction in their wake, these waves of demonstrations then fade away bringing no significant political change. No amount of apology and groveling had any perceivable positive effect. This one will also end soon but the battle for political power in each country continues as does the decline in American credibility and influence.
The causes of these demonstrations are not some act of Islamophobia but the agitation of revolutionary Islamist groups that work systematically every day to build anti-Americanism, hatred of the West, and the loathing of Jews and Christians. As long as free speech exists in the West, there will always be events that provide pretexts for outrage [...] You cannot appease someone who is totally determined never to be appeased but to advance step by step to total power, the fundamental transformation of their societies." (lees hier) 
Ik moest in dit verband aan Simsons Raadsel denken: "Spijze ging uit van de eter en zoetigheid van de sterke." (Richteren 14, 14). Ook uit het kadaver van Obama's Midden-Oostenbeleid zou er wellicht nog spijze en zoetigheid kunnen komen: het glasheldere besef dat de poging om de islamisten te pacificeren een heilloze weg is. Als het zelfs de heilige Obama niet gelukt is om de moslimbroederschap in de Egyptische afdeling van Amnesty International te veranderen, dan zouden zijn geestverwanten toch moeten inzien dat er iets mis is met deze pacificatiepolitiek. Of ben ik nu erg naïef?

donderdag 20 september 2012

Even Voor De Duidelijkheid...

Elsevier.nl, donderdag 20/09/2012:
"Het Europees Parlement heeft bij monde van parlementsvoorzitter Martin Schulz de kant gekozen van moslims die zich beledigd voelen door de anti-islamfilm Innocence of Muslims.[...] ‘We zijn het erover eens dat dit soort godslasterlijke films veroordeeld moeten worden. Ik veroordeel niet alleen de inhoud, maar ook de verspreiding van zo’n film, die enorm vernederend is voor veel mensen over de hele wereld.’" (lees hier)

 Even voor de duidelijkheid, Martin Schulz is de meneer rechts in beeld.

woensdag 19 september 2012

Ze Zijn De Tanks En De Soldaten Niet Vergeten!

In een tweetal blogs heb ik de afgelopen weken op de netelige machtskwestie gewezen die in de vele discussies en voorstellen over de toekomst van de EU steeds onaangeroerd bleef:
"In tegenstelling tot wat de genoemde oplossingen allemaal lijken te suggereren, het naleven van regels en afspraken kan niet afgedwongen worden door meer regels en afspraken. De kern van een politieke unie, in tegenstelling tot andere samenwerkingsverbanden, is het vermogen om repressie toe te passen [...]. Het is het repressieve vermogen, zeg maar de tanks en de soldaten, dat de EU van een hoogdravende praatclub tot een werkelijke politieke unie zou maken. Dit is de ultieme consequentie van de politieke logica van 'nooit meer eurocrisis'. The rest is noise.

Zijn onze meesters in Brussel de tanks en de soldaten vergeten? We moeten ze, dat hebben we inmiddels geleerd, nooit onderschatten. "Voor alles wat gebeurt is er een uur, een tijd voor alles wat er is onder de hemel." (Pred. 3:1-15)"
En inderdaad, onze meesters in Brussels hebben ons niet al te lang op hen laten wachten. Onder het moto 'nooit meer eurocrsis' zijn de Europese tanks en soldaten inmiddels door de befaamde 'Future Group' stevig op de agenda gezet, samen natuurlijk met de intentie om de EU democratischer te maken. Wees gerust dus, de repressieve macht van de EU zou onder een stevige democratische controle komen te staan:
"In the following report, we put forward concrete proposals designed to address the challenges that Europe is facing. Some are short- and some are long-term. Many can be done within the existing treaty framework; some may need amendments to the treaties. What is important, is to get the sequencing and the balance right, combining what can be realistically achieved in due course with a longer term perspective and vision for a stronger Europe. Clearly, strengthening EMU is the key element in our efforts to overcome the present crisis. 
ensure full democratic legitimacy and accountability. If additional action is taken at European level and this concerns EU competences, the European Parliament has to be involved either through co-decision or consultation.
In the long term, we should seek more majority decisions in the CFSP sphere, joint representation in international organizations, where possible, and a European defence policy. For some members of the Group this could eventually involve a European army." (lees hier)
Er is echter een klein probleem. Tanks kunnen onze meesters in Brussel wel kopen en soldaten kunnen ze desnoods inhuren (althans als ze t.z.t. nog geld in de portemonnee zouden hebben). Maar de EU democratisch maken, dat kunnen ze niet! Zeker niet als onder 'Europese democratie' enkel de consultatie- en medebeslissingsbevoegdheden van het zogenaamde Europese parlement wordt begrepen.

We zijn voorlopige nog mijlen ver van de oprichting van de Verenigde Staten van Europa met een eigen leger, de problemen op de weg daar naartoe zijn op zijn minst immens. Maar wie enigszins bekend is met de ontstaansgeschiedenis van de EU zou bij het lezen van deze tekst van de 'Future Group' wel even onrustig kunnen worden. Een ondemocratische EU met een effectief repressief vermogen is inmiddels iets meer geworden dan een hersenspinsel van een paranoïde conservatieve geest zoals de mijne. De hoofdingrediënten voor een dergelijke dystopie zijn wel degelijk aanwezig.

maandag 17 september 2012

Misplaatste EUforie

Elsevier.nl, donderdag 13\09\2012:
"De voorzitter van het Europees Parlement, de Duitser Martin Schulz, is tevreden met het resultaat van de Nederlandse verkiezingen. 'Het is geweldig voor Europa dat de pro-Europese politieke krachten zo'n goede uitslag hebben behaald.' Partijen 'van het gezond verstand' hebben in zijn ogen veel steun gekregen. De uitslag is een signaal van vertrouwen in Europa, aldus Schulz [...]" (lees hier)
"Kroes (VVD) is euforisch over de verkiezingsuitslag in Nederland. Zij spreekt, net als anderen in Brussel, over een ‘pro-Europese uitslag’.‘Weg met de oneliners, weg met populisme, weg met xenofobe politiek en onbetrouwbare gedoogpartners, terug naar een Nederland waar we trots op kunnen zijn,’ jubelt ze onder de titel 'de kiezer schonk klare wijn'." (lees hier)
Kennelijk is het de heer Schulz en mevrouw Kroes niet opgevallen dat in de verkiezingen van afgelopen woensdag ook pro-Europese partijen,  GroenLinks en het CDA, rake electorale klappen hebben gekregen. De opmerkingen van Schulz en Kroes gaan ook gemakshalve voorbij aan het feit dat de VVD, die in deze verkiezingen een gematigd eurosceptische positie heeft ingenomen, een historisch grote overwinning heeft geboekt.

Het grote electorale succes van de pro-Europese PVDA ging goeddeels te koste van de voorspelde winst van de SP, die traditioneel onderdak biedt aan links-georiënteerde eurosceptische kiezers. Echter, in deze verkiezingen werd voor die keizers de keuze voor de PVDA wel erg makkelijk gemaakt doordat de SP in haar verkiezingscampagne geen duidelijke eurosceptische positie heeft ingenomen. Op dit thema was er geen fundamenteel verschil meer tussen de SP en de PVDA. Dit opgeteld bij het optreden van de simpele oom van de SP, en de keuze voor de PVDA is al snel gemaakt. Het kan dus best zo zijn dat de pro-Europese PVDA veel links-georiënteerde eurosceptische kiezers heeft geabsorbeerd.

Ook aan het verlies van Wilders en zijn PVV kan men niet direct de conclusie verbinden dat 'de Nederlanders' voor Europa hebben gekozen. Om te beginnen, het verlies van de PVV is deels te verklaren door strategisch stemgedrag. Potentiële PVV-stemmers hebben toch VVD gestemd om te voorkomen dat Samsom premier wordt. Daarnaast is Wilders in de ogen van veel eurosceptische kiezers een onzekere factor geworden. Wilders heeft zich immers zelfs in de ogen van potentiële regeringspartners zoals de VVD onmogelijk gemaakt. Een stem op zijn partij is daarom een verloren stem. Dan maar op de VVD stemmen, die zich in de campagne iets sceptischer heeft opgesteld dan andere potentiële regeringspartijen.
"Maar laten we niet vergeten dat het verlies van de PVV in belangrijke mate moet worden toegeschreven aan het feit dat de VVD in hoge mate het eurosceptische sentiment heeft geabsorbeerd.Mark Rutte heeft nadrukkelijk te kennen gegeven dat hij afkerig is van steeds weer nieuwe steunoperaties voor Griekenland en andere Zuid-Europese broeders. Ook heeft hij zich gekant tegen substantiële overdracht van nationale soevereiniteit." (lees hier)
"Niemand wil met Geert Wilders regeren omdat hij onbetrouwbaar is geworden en omdat zijn gedrag tijdens de campagne van hem een onmogelijke figuur heeft gemaakt. Dat zag de kiezer. Een stem op de PVV was daadwerkelijk een verloren stem." (lees hier)
De afgelopen jaren heeft het aanzien van de PVV veel ernstige deuken opgelopen: interne machtsstrijd en geruzie, afsplitsingen, Kamerleden met dubieus verleden, Wilders' alleenheerschappij, dissidenten met negatieve verhalen over het reilen en zeilen van de PVV en de beschuldiging van fraude met Europees geld. Het is Wilders de afgelopen maanden beslist niet gelukt om de rust in en rond zijn partij te herstellen. De PVV ging zwaar gehavend de verkiezingen tegemoet en had bij voorbaat weinig kans.

Wilders’ voornaamste verkiezingsthema, de EU en de eurocrisis, heeft ook niet voor electorale winst kunnen zorgen. Wilders gokte dat de crisis een sterk anti-Europa sentiment zal veroorzaken, maar dat is niet gebeurt. Het kiezersvolk loopt niet warm voor dit thema. De crisis heeft Nederland geraakt, maar nog niet hard genoeg, en voor veel kiezers heeft de crisis ook vooral met banken en bankiers te maken en niet zozeer met de EU. Wilders is daarbij ook niet geholpen door het trage en grillige verloop van de crisis. Het valt niet mee om doem en verdoemenis te preken wanneer de beurzen flink in het groen staan. De kiezers hebben hun stemgedrag door andere thema's laten bepalen, of hebben andere thema's prioriteit gegeven, wat niet betekent dat de Nederlanders ineens in grote massa's pro-Europa zijn geworden.

De verkiezingscampagne van Wilders was een negatieve en bijtijds een onsmakelijke campagne. Wilders koos voor simplistische, negatieve kretologie en persoonlijke aanvallen en niet voor effectieve inhoudelijke argumentatie. Hij en zijn partij willen duidelijk uit de euro stappen, maar een bredere visie over hoe het wel met Nederland moet werd de kiezers niet gegund. Nederland is langzamerhand ook een beetje Wilders-moe geworden. De verschijning, stem, intonatie, felheid en maniertjes zijn inmiddels  voorspelbaar en zelfs ergerlijk geworden. De electorale afstraffing van de PVV is daarom niet zozeer een vlucht in de handen van het Europa van Schulz en Kroes, maar eerder een vlucht uit de handen van Wilders.

Dat de uitslag van de verkiezingen van 12/09/2012 een signaal is van vertrouwen in het Europa van Schulz en Kroes lijkt me wederom een voorbeeld van het soort wensdenken dat Europa al geruime tijd teistert en dat mede verantwoordelijk is voor de huidige crisis. Het sentiment van de Nederlandse kiezers, dat nu nog redelijk mild is voor Europa, zou ook wel eens kunnen omslaan. Schulz, kroes en hun kameraden bij de EU doen in ieder geval hun best om dit ook voor elkaar te krijgen.

vrijdag 14 september 2012

Net Zo Verkiesbaar Als Assad...

Elsevier.nl, donderdag 13/09/2012:
"De Europese Unie heeft donderdag miljoenen euro's extra steun beloofd voor democratische en economische ontwikkelingen in Egypte. Dat heeft de voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, bekendgemaakt na afloop van een gesprek in Brussel met de Egyptische president Mohammed Mursi.

Mursi maakte van de gelegenheid gebruik om zijn afschuw uit te spreken over een islamkritische film uit Amerika. In verschillende Arabische landen, waaronder in Caïro (Egypte), hebben radicale moslims de afgelopen dagen Amerikaanse ambassades bestormd. In Brussel riep Mursi de Amerikaanse autoriteiten op actie te ondernemen tegen de film. De president, lid van de Moslimbroederschap, heeft het geweld veroordeeld, maar heeft geen excuses aangeboden aan de Amerikaanse president Barack Obama" (lees hier)
Ik denk dat ik weet welke landen zeer binnenkort ook bij de (failliete) EU om geld zullen komen vragen voor democratische en economische ontwikkeling (een waarschijnlijk met succes). Een hint:
"De protesten tegen een in Amerika gemaakte anti-islamfilm verspreiden zich over de gehele Arabische wereld. Woedende moslims in Soedan, Bangladesh, Irak en andere landen bestormen westerse ambassades en consulaten.

In de Soedanese hoofdstad Khartoem bestormden woedende demonstranten de ambassades van Groot-Brittannië en Duitsland. In de Gazastrook zijn duizenden mensen de straat opgegaan om te demonstreren. Ze zwaaien met vlaggen van Hamas en van Jihad-bewegingen en verbranden en vertrappen de Amerikaanse vlag terwijl ze leuzen roepen als 'dood aan Amerika' en 'dood aan Israël'." (lees hier)
Op dagen zoals deze ontsteekt een ontembaar verlangen in mij om de Barossos en Ashtons van deze wereld weg te stemmen, op de meest democratisch mogelijke wijze werkloos te maken. Maar helaas. Deze Europese beschermheiligen van de Arbaische "democratieën" zijn zelf net zo verkiesbaar als Assad...

woensdag 12 september 2012

Een Pleidooi Voor Meta-Accreditatie

Nederlandse universiteiten en HBO's worden grotendeels door de overheid bekostigt. Zonder die overheidsbijdrage zou zeer waarschijnlijk een groot deel van onze universiteiten en HBO's de deuren moeten sluiten. In de 'Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek', die sinds 1 september 2002 van kracht is, is bepaald dat alleen geaccrediteerde opleidingen mogen door de overheid erkende diploma's uitreiken en kunnen op overheidsfinanciering rekenen. Ook het recht van studenten op studiefinanciering hangt af van het studeren aan een geaccrediteerde opleiding (lees hier).

Accreditatie is een soort keuring waarbij de kwaliteit van het onderwijs bij instellingen voor hoger onderwijs onderzocht wordt door een onafhankelijke accreditatieorganisatie. Deze accreditatie wordt uitgevoerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO):
"De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) is als onafhankelijke, binationale accreditatieorganisatie opgericht door de Nederlandse en Vlaamse overheid en geeft een deskundig en objectief oordeel over de kwaliteit van het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen."
Er is echter iets geks aan de hand met dit accreditatie-systeem dat de kwaliteit van het Nederlandse hoger onderwijs moet bewaken. Om door de periodieke keuring van de NVAO te komen moeten hoger onderwijsinstellingen zich conformeren aan de beoordelingskaders en kwaliteitseisen van de NVAO. Het is daarom vrijwel zeker dat het accreditatie-systeem de kwaliteit van het Nederlandse hoger onderwijs niet alleen bewaakt, maar ook beïnvloedt.

Om kort twee evidente punten te noemen: de accreditatie van hoge onderwijsinstellingen door de NVAO vindt plaats binnen de kaders van het Bolognaproces. Om geaccrediteerd te worden moeten zulke instellingen bijvoorbeeld het Bachelor-masterstructuur hebben ingevoerd, een operatie die grote gevolgen heeft voor de organisatie en kwaliteit van het onderwijs. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de gevolgen van de vermarkting van het onderwijs, waarbij de klant (de student) de koning is. Een ander punt is de toenemende bureaucratisering van het onderwijs en de toenemende macht van de onderwijsbureaucratie, die gepaard gaan met de accreditatie-systematiek (in een volgende blog kom ik uitgebreid terug op deze punten).

Als dit accreditatie-systeem de onderwijskwaliteit niet alleen bewaakt, maar ook beïnvloedt, dan is het niet geheel onredelijk om je af te vragen of de invloed van het accreditatie-systeem op de kwaliteit van het hoger onderwijs wel positief is. Dat is ten slotte het doel van deze hele exercitie. Maar gek genoeg, voor zover ik weet, dat is nooit onderzocht. Er is geen enkel bewijs geleverd dat dit zo belangrijke systeem goed functioneert, dat het werkelijk bijdraagt aan een beter hoger onderwijs in Nederland. Zijn er echt geen redenen om zelfs klein beetje te vermoeden dat dit stel professionele auditoren het hoger onderwijs naar de vernieling helpt? In termen van de eigen logica van het accreditatie-systeem, dat alles wil meten, verantwoorden en transparant maken, is deze toestand geheel irrationeel.

Om de logica van het accreditatie-systeem dan gelijk op zichzelf toe te passen, de invloed van de NVAO op de kwaliteit van het hoger onderwijs in Nederland zou snel en goed onderzocht moeten worden. Om in het onderwijsjargon te spreken, de NVAO zou ook een keertje geaccrediteerd moeten worden door mensen die werkelijk verstand van onderwijs hebben. Noem het maar een meta-accreditatie. Tot die tijd zouden ze in het hoger onderwijs geen medewerking moeten verlenen aan deze volslagen irrationele accreditatiepraktijk.

dinsdag 11 september 2012

De Betekenis Van Liefdadigheid

The Jerusalem Post, maandag 10\09\2012:
"Hezbollah has between 60 and 70 thousand rockets aimed at Israel, Defense Ministry Diplomatic-Security chief Amos Gilad said Monday. Speaking at the International Institute for Counter-Terrorism's World Summit, Gilad said the Lebanese terrorist organization has stockpiled rockets of various types, and its arsenal is far more robust than the one it had prior to the Second Lebanon War. "The next war will be aimed against the home front," Gilad warned." (lees hier)
En dit is hoe onze vrienden bij de EU tegen de Hezbollah aankijken:
"Hezbollah is "an organization that comprises a political party and a social services network as well as an armed wing," Ms. Kozakou-Marcoullis said last week, recounting official EU policy." (lees hier)
"[...] the European Union continues to define Hizbollah as a charitable and political group, not a terrorist organisation." (lees hier)
Als je deze berichten zo bij elkaar leest, zou je bijna gaan denken dat ze daar bij de EU jodendoden als een vorm van liefdadigheid beschouwen. Dat is natuurlijk niet zo, maar het is wel duidelijk dat de EU in dit geval de betekenis van het begrip liefdadigheid zodanig uitrekt, dat het nog nauwelijks iets betekent. Volgens deze definitie van de EU zou men Nazi Duitsland ook als een liefdadigheidsorganisatie moeten beschouwen.

Gelukkig zijn er binnen de EU ook een aantal politici die de oorspronkelijke betekenis van het begrip liefdadigheid nog weten.   

Een Sterke Drug

Elsevier.nl, vrijdag 07/09/2012:
"Samsom, Alexander Pechtold (D66) en ook Sybrand van Haersma Buma van het CDA beweerden dat ze, onder welke omstandigheden dan ook, Zuid-Europa zouden helpen. Een vreemde bewering." (lees hier)
Inderdaad een vreemde bewering, maar om andere redenen dan de redenen die door de heer Elian (terecht) in dit stuk aangevoerd worden. De genoemde heren weten immers heel goed, dat geld blijven pompen in noodlijdende landen zoals Griekenland, Spanje, Portugal en wellicht ook Italië de euro niet kan redden. Zoals de heer Elian geheel terecht opmerkt, de euro kan alleen binnen een politieke unie functioneren. Met andere woorden, de eurocrisis is in de kern een politieke crisis en vraagt daarom om een politiek oplossing: een verdergaand politieke integratie van de eurolanden. Dit is wat de genoemde heren voor tekenen, ten minstens als zij hun uitspraken van de afgelopen tijd ook werkelijk serieus menen.

We hebben al eerder opgemerkt dat de Europese Unie geen echte democratie zou kunnen zijn. Een democratie, zoals de naam het zegt, vraagt om een demos en een demos is geen abstract en bedacht geheel van honderden miljoenen individuen met zeer uiteenlopende culturele, religieuze, etnische, nationale en institutionele achtergronden. Een demos vraagt om een gemeenschappelijke taal, cultuur en geschiedenis en om een sterk gedeeld realiteitsbesef en een gevoel van lotsverbondenheid, die kunnen ontstaan en bestaan als mensen werkelijk, langdurig en nauw met elkaar moeten samenleven. Men zou zich terecht kunnen afvragen of de 17 miljoen inwoners van Nederland nog een demos vormen, maar de 500 miljoen inwoners van de EU vormen zeker geen demos en zonder demos is er geen democratie.

Het hoogst bereikbare voor de EU is een soort formele democratie waarbij de Europese "burgers” weliswaar bepaalde politieke rechten hebben, zoals actief en passief stemrecht ed. Maar in werkelijkheid zou er weinig van de waarden die zulke rechten vertegenwoordigen - vrijheid en zelfbeschikking - terecht komen. De divergentie binnen de EU is simpelweg te groot, de waarden en belangen van de 500 miljoen "EU-burgers" lopen te ver uiteen. Deze 500 miljoen "burgers" vormen geen collectief 'wij' dat de individuele nationale culturen sterk overstijgt en dat door de supranationale instituties van de EU vertegenwoordigd kan worden.

Natuurlijk hebben veel Europeanen belang bij de realisatie van waarden zoals veiligheid, schoon water, goede infrastructuur etc. Maar het gaat in de politiek om de concrete invulling van deze zeer algemene waarde-begrippen in sepcifieke situaties en omstandigheden en precies daar spelen de nationale culturen en instituties een belangrijke rol. Het bestaan van een nationale cultuur en instituties betekent doorgaans dat mensen gedeelde waarden en belangen hebben, die de basis kunnen zijn voor een breed gedragen invulling van algemene waarden zoals veiligheid etc. En dat is precies wat op het Europese supranationale niveau nog te weinig aanwezig is.

Wat deze heren ook heel goed zouden kunnen en moeten weten is dat het naleven van Europese regels en afspraken niet afgedwongen kan worden door meer Europese regels en afspraken. De kern van een echte politieke unie, in tegenstelling tot de huidige situatie en dominante bureaucratische denkwijze, is het vermogen om repressie toe te passen, of in ieder geval de geloofwaardige bereidheid en vermogen om repressie toe te passen. Het is het repressieve vermogen, zeg maar het hebben van tanks en de soldaten, dat de EU van een hoogdravende praatclub tot een werkelijke politieke unie zou maken. Dit is de ultieme consequentie van het streven naar een echte Europese politieke unie.

De heer Elian is er stellig van overtuigt dat een echte Europese politieke unie nooit een werkelijkheid zou worden. Ik wil mij niet aan toekomstvoorspellingen wagen, maar de euro-utopie waarvoor de genoemde heren tot het uiterste zouden willen gaan, zou ondanks alle mooie woorden in een euro-dystopie kunnen ontaarden: een ondemocratische EU met een effectief repressief vermogen. De hoofdingrediënten voor een dergelijke dystopie, de dwingende politieke logica van de eurocrisis en de wil om tot het uiterste te gaan om de eurozone te redden, zijn in ieder geval wel degelijk aanwezig. Het is daarom de vraag of Samsom, Pechtold en Buma, deze toonbeelden van Nederlandse gematigdheid en redelijkheid, niet een beetje roekeloos zijn geworden. Een sterke drug, de liefde voor de eurozone.

vrijdag 7 september 2012

Zijn Ze De Tanks En De Soldaten Vergeten?

We hebben een van onze blogs over de eurocrisis als volgt geëindigd:
"Onze meesters in Brussels hebben ogenschijnlijk een stapje terug gedaan om het ideaal van een federale Europa uit de woeste wind van de eurocrisis te houden. Maar dat komt weer terug. Dat ideaal is te sterk omarmd door te veel mensen met te veel macht en ambitie om zomaar ineens te verdwijnen. De EU zoals wij die nu kennen is ontstaan onder het moto 'nooit meer oorlog'. De Verenigde Staten van Europa zou wellicht  kunnen ontstaan onder het moto 'nooit meer een eurocrisis'." (lees hier
Het ideaal van de Verenigde Staten van Europa moest tijdelijk plaats maken voor de acute bluswerkzaamheden, maar dat ideaal is nog altijd stevig op de agenda van onze meesters in Brussel en hun vele eurofiele vrienden op het continent. Onder het moto 'nooit meer eurocrisis' wordt er in de schaduw van de crisis hard aan de EU van de toekomst nagedacht en gewerkt.
"In fact, what Merkel and her party are piecing together is a radical vision of the EU in a few years time - a deep fiscal and political union. The fiscal side involves tax harmonisation, a tightly policed Stability and Growth Pact with automatic sanctions for countries that breach debt and deficit rules, and the possibility of an EU Commissioner responsible for directly intervention to oversee budgetary policy in a crisis-hit country." (lees hier)
"Responding, presumably, to Merkel and others, who have been calling for more "democracy" in the eurozone, the four presidents of the quartet - Van Rompuy, Barroso, Juncker, and Draghi – have come up with the idea of giving the eurozone its own parliament. But this is just one element which emerged from a meeting of the quartet last Monday, with the four presidents now "working at full speed" on a "radical new architecture" for monetary union, far beyond anything so far proposed. A key element is the co-ordination of fiscal policy. The governments of the eurozone countries would have to submit their draft budgets to Brussels for approval. The commission could exercise its veto if an excessive deficit threatened. National government would be forced to make adjustments, which would then be voted on in the eurozone parliament." (lees hier)
De eurocrisis is in de kern een politieke crisis. Een monetaire unie zonder een politieke unie, wat de euro in feite is, is simpelweg geen lang leven beschoren. Daarom kan een herhaling van de eurocrisis alleen voorkomen worden door een vergaand politieke integratie tussen de eurolanden.
“Duurzame divergentie tussen landen met sterk uiteenlopende instituties en culturen is echter onvermijdelijk zolang een machtscentrum ontbreekt dat convergentie kan afdwingen. Anders gezegd: een muntunie zonder politieke en fiscale unie is gedoemd na verloop van tijd uiteen te vallen.”(lees verder)

“[…] het accepteren van een politieke en fiscale unie de onvermijdelijke prijs is die betaald moet worden voor het overeind houden van de eurozone.”(lees verder)
Het argument voor een Europese politieke unie, voor de Verenigde Staten van Europa, kunnen we als volgt weergeven:
1. De economische prestaties van de landen van de Eurozone worden sterk bepaald door hun (economische, politieke, sociale) instituties en culturen.

2. De instituties en culturen van de landen van de Eurozone lopen sterk uiteen en daarom lopen hun economische prestaties ook sterk uiteen, er is sprake van duurzame economische divergentie in de Eurozone.

3. Door deze duurzame economische divergentie is het vrijwel onmogelijk om een optimaal monetair beleid te voeren waarin alle lidstaten zich kunnen vinden. Lidstaten hebben daarom vaak geen belang bij het naleven van afspraken en regels en/of bij de totstandkoming van nieuwe afspraken en regels.
4. Omdat de individuele lidstaten in het huidige systeem het laatste woord hebben worden Europese afspraken en regels stelselmatig geschonden en nieuwe afspraken en regels, als ze al komen, zijn vaak niet afdoende om de problemen in de praktijk het hoofd te bieden
5. Dus: er is een politieke unie nodig die convergentie - de naleving en totstandkoming van Europese afspraken en regels - kan afdwingen.
In het licht hiervan kunnen wij ons afvragen of de oplossingen die nu allemaal in de omloop zijn ook werkelijk oplossingen voor het probleem zijn. Als de landen van de Eurozone zover waren dat ze bereid zouden zijn geweest om een sterke politieke unie te vormen, en daarmee zichzelf in politieke opzichte de facto op te heffen, dan was de Eurocrisis waarschijnlijk nooit ontstaan. Het hele probleem bestaat juist omdat de individuele lidstaten zichzelf als soevereine politieke eenheden niet willen opheffen en daarom is het onduidelijk hoe we van de huidige situatie in een politieke unie terecht komen. Catch 22.

Een andere kwestie die in dit verband stelselmatig onaangeroerd blijft is de dwangkwestie. In tegenstelling tot wat de genoemde oplossingen allemaal lijken te suggereren, het naleven van regels en afspraken kan niet afgedwongen worden door meer regels en afspraken. De kern van een politieke unie, in tegenstelling tot andere samenwerkingsverbanden, is het vermogen om repressie toe te passen. Het is het repressieve vermogen, zeg maar de tanks en de soldaten, dat de EU van een hoogdravende praatclub tot een werkelijke politieke unie zou maken. Dit is de ultieme consequentie van de politieke logica van 'nooit meer eurocrisis'. The rest is noise.

Zijn onze meesters in Brussel de tanks en de soldaten vergeten? We moeten ze, dat hebben we inmiddels geleerd, nooit onderschatten. "Voor alles wat gebeurt is er een uur, een tijd voor alles wat er is onder de hemel." (Pred. 3:1-15)