dinsdag 13 september 2011

Schaliegas: een dilemma

In de Verenigde Staten wordt er steeds vaker gebruik gemaakt van een alternatieve energiebron: schaliegas. Deze energie bron lijkt veelbelovend te zijn. Dus zijn een aantal landen binnen de Europese Unie er ook in geïnteresseerd. Het gaat hier vooral omPolen, maar ook Nederland, Duitsland en Groot-Britannie. Franrkijk was aanvankelijk ook van plan om schaliegas te winnen, maar heeft er om veiliggheidsredenen van af gezien. 
Waarom zijn al deze landen nou zo geïnteresseerd in schaliegas? Het is eigenlijk vrij eenvoudig. Om de toegenomen interesse in schaliegas te begrijpen moeten we kijken naar twee factoren: de overheden van de landen die schaliegas willen winnen en de bedrijven die dit voor ze gaan doen.
Laten we beginnen met de landen. De primaire reden waarom  Amerika schaliegas wil winnen is dat dit land qua energie niet meer zo afhankelijk van het Midden Oosten wil zijn. De EU landen hebben een soort gelijke reden. Zij willen niet meer zo afhankelijk zijn van Russisch gas. Vooral voor Polen is dit van groot belang, gezien zij de machtpolitiek van Rusland wat directer ervaren dan de meer Westelijk gelegen landen dat doen. Desalniettemin moeten we het verlangen van Duitsland en Nederland om onafhankelijk te zijn van de machtspolitiek van het Kremlin ook niet onderschatten.Kort samen gevat kunnen we dus concluderen dat het gezien de geopolitieke context in het strategische belang is van de VS en de EU om schaliegas te winnen. De primaire reden waarom de bedrijven schaliegas willen winnen is eigenlijk nog eenvoudiger: winst.

Op zich is het natuurlijk mooi als de VS en de EU qua energie onafhankelijker worden. Maar er zijn ook wat nadelen aan schaliegas verbonden. Om dit te begrijpen moeten we kijken wat schaliegas is en hoe het wordt gewonnen.[1]
Om te beginnen moet men beseffend at het niet om een ander soort gas gaat, maar om hetzelfde soort gas dat in een ander soort gesteente of grond zit.
Gewoon aardgas zit in een gasbel in de grond en is relatief gemakkelijk om te winnen. Maar schaliegas zit vast in een laag kleisteen, ook wel schalielaag genoemd. Daarom is het lastiger om te winnen dan het normale aardgas.
Het gas wordt uit een  schalielaag gehaald via een injectie van water met chemicaliën. Door deze injectie ontstaan er scheuren in de steenlaag. Via deze scheuren komt er gas vrij die door de buis, waarmee ook het water plus toevoeging in de bodem is gestopt, wegstroomt en gewonnen kan worden. De methode wordt ook wel  hydraulisch breken genoemd.
Aan de methode van het hydraulisch breken zijn een aantal nadelen verbonden. In de Verenigde Staten zijn er een aantal problemen ontstaan omtrent schaliegas. Het blijkt dat er bij dit proces vaak een aantal gevaarlijke stoffen zoals arsenicum, kwik en benzeen in het drinkwater terecht  komen. Volgens de gasmaatschappijen kan dit worden tegen gegaan door het vervuilde water af te vangen. Maar dit gebeurd in de VS niet voldoende. De reden hier van is dat de bedrijven die schaliegas winnen zich niet hoeven te houden aan de wet betreffende bodemvervuiling. De bedrijven die schaliegas willen gaan winnen in Europa ( in Nederland Cuadrilla Resources) zeggen natuurlijk dat hydraulisch breken binnen de Europese context ongevaarlijk is. [2]
De vraag is nu wie er gelijk heeft. Is hydraulisch breken  gevaarlijk of niet? Volgens een aantal leden van het Europese parlement in elk geval wel. Zij hebben op persoonlijke titel een rapport geschreven[3] waarin staat dat er ook in de EU geen regelgeving isvoor deze vorm van gaswinning.  Ik ben zelf niet genoeg bekend met deze materie om hier een oordeel over te kunnen geven. Maar als het hierbovengenoemde verslag klopt, dan gaat het argument van de gasbedrijven dat de Eoropese context  zo anders is niet op.
 Het lijkt me daarom van groot belang dat de volgende vragen zorgvuldig moeten worden beantwoord:
a.       Hoe groot is het risico op watervervuiling? Hierbij moeten we onthouden dat water ook een strategische factor is.
b.      Wat is de relatie tussen dit risico en het strategische belang van energie onafhankelijkheid? Welk gewicht moeten we aan beide aspecten geven?
We zitten dus met een dilemma. Aan de ene kant willen we qua energie onafhankelijk zijn, maar van de andere kant bedreigt een mogelijke oplossing voor dit probleem een deel van onze watervoorraden. De vraag is natuurlijk wel hoe groot dat deel is. Om te begrijpen hoe we uit dit dilemma kunnen geraken moeten we rekening houden met drie factoren:
     i.      Geopolitieke belangen,
     ii.     Intern politieke belangen (hoe reageren de kiezers?),
     iii.    Ethische belangen.

Het lijkt mij dat het aan de politiek is om hier een grondig onderzoek naar te laten doen. Natuurlijk mag men niet beginnen met het winnen van schaliegas tot dat deze vragen zijn beantwoord. 

Ludwig Kanphausen

Geen opmerkingen:

Een reactie posten