Peace For Our Time

Elsevier, dinsdag 21/05/2012:

"De chef van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) verwacht 'zeer gauw' een akkoord te kunnen tekenen met Iran over het omstreden nucleaire programma van het islamitische land. De Japanner Yukiya Amano deed zijn uitspraak dinsdag bij aankomst in Wenen waar het hoofdkwartier van het IAEA is gevestigd. Hij is een dag in Teheran geweest om de Iraniërs te spreken over hun kernprogramma. De atoomwaakhond van de Verenigde Naties hoopt Iran ervan te overtuigen weer inspecties van kerncentrales toe te staan." (lees hier)

Het is niet geheel ondenkbaar dat Iran het bovengenoemde akkoord, als het überhaupt komt, uiteindelijk niet zal tekenen en het is niet ondenkbaar dat Iran dit akkoord zou tekenen en vervolgens ook schenden. Het is ook niet ondenkbaar dat de landen die in deze kwestie ertoe doen er vanuit gaan dat Iran niet werkelijk van plan is haar nucleaire ambities terug te schroeven en dat zij dit akkoord vroeger of later zou schenden. Wat is de logica van dit alles zou men zich af kunnen vragen?Moeilijk te zeggen, de wegen van de internationale diplomatie zijn ondoorgrondelijk. Een aantal hypothesen.

 De Amerikaanse president Obama voert op moment verkiezingscampagne voor een tweede en laatste termijn als president. Een grote diplomatieke overwinning kan hij daarbij goed gebruiken. Iran, China, Rusland, de VN en de EU gunnen Obama waarschijnlijk de overwinning en zouden op die manier hun steentje willen bijdragen. Niemand van deze club zit te wachten op een overassertieve Republikeinse president. Deze optie is echter niet risicoloos voor Obama. Deze diplomatieke overwinning, als die komt, komt zeer vroeg in de campagne en het is nog maar de vraag of die overwinning effect zou hebben als de campagne over een aantal maanden de beslissende eindfase bereikt. Iran is waarschijnlijk ook niet echt van plan om dit eventuele akkoord te respecteren en dat zou tijdens de verkiezingscampagne al duidelijk genoeg kunnen worden.

Een tweede hypothese heeft ook te maken met de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Obama wil in ieder geval tot de verkiezingen geen last hebben van Israël waarvan hij en zijn medewerkers kennelijk vermoeden dat zij van plan zou kunnen zijn om op korte termijn Irans nucleaire faciliteiten aan te vallen. Het laatste wat Obama tijdens de verkiezingscampagne op zit te wachten is een grootschalige oorlog in het Midden-Oosten met alle menselijke, militaire, politieke en economische gevolgen van dien. Door de hele kwestie op zo'n hoog diplomatiek niveau te spelen en een ogenschijnlijk effectief akkoord met Iran te bereiken wordt de een Israëlische aanval op Iran veel minder waarschijnlijk. Politiek gesproken zet Obama de Israëlische regering op die manier behoorlijk klem.

Een derde hypothese is dat wij het eindspel naderen. Door een akkoord met Iran te bereiken en in de context van de VN te bekrachtigen zouden de Amerikanen en de andere landen die niet op de nucleaire mullahs zitten te wachten, twee dingen kunnen bereiken. Ten eerste, indien nodig zouden ze straks duidelijke redenen kunnen hebben om te zeggen dat Iran de internationale afspraken heeft geschonden, wat op moment nog altijd een discussie is. De Amerikanen willen in dit geval een duidelijke casus belli hebben.

"Netanyahu and Ehud Barak have decided to stand back for Barack Obama to put his interim deal with Iran to the test [...] They decided to go along with it despite their reservations after receiving assurances from the White House that any Iranian violations would result in the immediate termination of all negotiations and bring military action forward as the sole remaining option for stopping a nuclear Iran [...]. The Obama administration handed similar assurances to the G-8 leaders meeting at Camp David Saturday May 19." (lees hier)

Ten tweede, de medestanders van Iran, met name China en Rusland, zouden in het geval dat Iran de akkoorden schendt in een moeilijke positie terecht komen. Politiek gesproken zou het voor hen moeilijker zijn om Iran in de VN nog te steunen. Het is daarom de vraag of dat akkoord werkelijkheid zou worden. Iran en haar medestanders zouden in ieder geval er alles aan doen om dat akkoord zo vaag mogelijk te maken om op die manier de Amerikanen en hun medestanders geen casus belli in de schoot te werpen.

Peace for our time, niet nog een keer...