De energiecrisis en landbouw

Gezien de fossiele brandstoffen opraken en alle andere manieren om energie te genereren die nu bekend en haalbaar zijn minder energie opleveren dan fossiele brandstoffen, zullen we naar een maatschappij toe moeten met minder energiegebruik en dus met minder, of geen, economische groei.[1] [2] De producten die gemaakt worden zullen steeds meer op gesloten productiecycli moeten berusten, want ook alle andere grondstoffen zijn eindig. Dit is een simpel natuurkundig feit. Dus, dit probleem kan grotendeels niet met nieuwe technologie worden opgelost. De planeet de aarde is qua omvang en qua hoeveelheid grondstoffen eindig. Dit betekent dat het onmogelijk is om telkens maar te groeien qua economie, want economische groei rust, uiteindelijk ook in de dienstensector, op het onttrekken van grondstoffen aan de aarde. Dit heeft als gevolg dat mensen niet meer steeds meer materiële goederen kunnen verkrijgen. En gezien heel veel grondstoffen op aan het raken zijn of op korte of middenlange termijn zullen opraken (denk aan de zeldzame metalen die in elektronica zitten, aan hout, aan alles waar aardgas of olie in zit), betekent dit dat iedereen genoegen zal moeten nemen met een kleinere hoeveelheid materieel bezit dan nu het geval is. En al de nieuwe goederen zullen moeten berusten op recycling. Dus, pas als ergens een materieel goedniet meer bruikbaar is als gebruiksgoed, kan van dat materiaal iets nieuws gemaakt moeten worden. Om te voorkomen dat producten te snel slijten, zullen de dingen weer repareerbaar moeten worden. En gezien er minder energie beschikbaar zal zijn voor transport, zullen deze goederen zoveel mogelijk lokaal geproduceerd en verkocht moeten worden.

Deze problematiek heeft ook grote gevolgen voor de voedselproductie. Gezien de landbouw zoals die nu is berust op grootschalig gebruik van kunstmest, fosfaat, pesticiden en herbiciden, en gezien de bronnen van deze middelen (te weten: olie, gas en fosfaaterts) opraken, zal de grote, industriële landbouw het niet overleven. De boerderijen zullen kleiner moeten worden en meer op ecosystemen moeten lijken dan op fabrieken. Dit heeft tot gevolg dat we in plaats van een klein aantal grote boerderijen, een groot aantal kleine boerderijen zullen moeten hebben. Met andere woorden, na dat het aantal boeren in de Westerse wereld decennia is gekrompen, zal het aantal weer moeten stijgen. En omdat ook hier geldt dat transport, omdat het vanwege een tekort aan energie, moeilijker en duurder zal worden, over zo kleine mogelijke afstanden zal moeten gaan. Dus, groenten, fruit en andere etenswaren zullen zoveel mogelijk lokaal geproduceerd en verkocht moeten worden. Natuurlijk moet er wel een back-up systeem zijn om misoogsten op te kunnen vangen. In de rest van dit stuk zal ik proberen dit verhaal, voor zover het de landbouw betreft, meer handen en voeten te geven.

Gezien we van de kunstmest en fosfaten af zullen moeten, zullen akkers en boomgaarden zo moeten worden dat de voedingsstoffen die de planten nodig hebben zoveel mogelijk in het systeem blijven. Als we kijken naar bossen en natuurlijke graslandschappen, dan zien we dat dit daar al het geval is. In bossen groeien en leven zeer grote hoeveelheden planten en dieren, maar er hoeft geen kunstmest of fosfaat, of pesticiden, of herbiciden te worden gebruikt. Dit komt omdat een bos, of aan natuurlijk graslandschap, een ecosysteem is met een humuslaag, dat water en voedingsstoffen vasthoudt.

Hoe zal een dergelijke boerderij er uit zien? Een deel van het antwoord is te vinden in agroforestry[3]. Door bomen, groeten en dieren samen in een systeem te hebben, schep je een klein ecosysteem. De bomen zorgen er voor dat meer water wordt vastgehouden en dus minder irrigatie nodig is. Ook is het van groot belang om een humuslaag te laten ontstaan. Onkruid moet niet worden weggegooid, maar na dat het geplukt is, moet het een deel van de humuslaag worden. Dit geldt ook voor dode bladeren. Hierdoor blijft er veel meet stikstof en fosfaat in het systeem. Als er ook dieren in het systeem zijn zorgen zij voor natuurlijke bemesting. Ook is het verstandig om bodembedekkende planten te zaaien, zoals klaver, die voor meer stikstof in de grond zorgen.

Het is ook verstandig om niet te ploegen, want de micro-organismen die er voor zorgend at planten voedingsstoffen kunnen opnemen zitten voornamelijk in de bovenste laag van de grond. Ook zal ploegen het netwerk van wortels en schimmels verstoren via welke planten elkaar waarschuwingssignalen voor insecten aanvallen sturen en water en voedingsstoffen delen. Het bestaan van dit netwerk is in de jaren ’90 door ecologen aangetoond.

Van de fruitbomen kunnen dan vruchten worden geoogst en tussen de fruitbomen staan allerlei groenten. En in telkens wisselende, afgeschermde, gedeelten kunnen kippen gehouden worden. Zij eten insecten en slakken en ze zorgen voor bemesting. Bovendien levert dit eieren en kippenvlees op. Het is wel van belang om pas een kip te slachten als er een kuiken bij is, want anders moeten er telkens kippen worden ingevoerd. Er kan dus minder vlees gegeten worden, maar het vlees zal wel van zeer goede kwaliteit zijn.

In typische natuurlijke graslandschappen zijn runderen en vogelsoorten met elkaar verbonden in een ecologische relatie. Dit kan worden nagebootst door een graslandschap te houden met een gedeelte met koeien en een gedeelte met kippen. De boer laat de koeien op een deel grazen na dat de koeien dat een aantal maanden hebben gedaan, gaan de koeien naar een aangrenzende wei met vers gras. Dan gaan de kippen naar de eerste wei toe. De kippen eten dan de maden die afkomen op de koeienmest. Zo worden insectenplagen in toom gehouden en wordt het grasland bemest en hoeft er geen kunst mest te worden toegevoegd. Als dit naast een akker/bos combinatie zoals hierboven beschreven, is zal de beschikbare hoeveelheid zoetwater ook stabiel zijn. Nadat deze systemen een aantal jaar gegroeid zijn zullen ze zo stabiel zijn dat er nauwelijks water of iets anders aan hoeft worden toegevoegd. [4]

Ik realiseer me dat dit hele verhaal zeer idealistisch over zal komen. Maar het alternatief is dat we zo door gaan als nu. En dat zal leiden tot een tekort aan energie, metalen (voor o.a. computers, want die metalen raken op), kunstmest en fosfaten. En dit zal leiden tot zeer grote hongersnood in het hele Westen en in veel andere delen van de wereld.

Dus, ik ben van mening dat iedere politicus met ook maar een greintje verantwoordelijkheidsgevoel de zeer moeilijke taak op zich te nemen om de wereld te veranderen langs de lijnen die her beschreven staan. Het praktisch realiseren hiervan is uitermate complex en zal tijd vergen. Gezien we niet veel tijd meer hebben, hoogsteen een jaar of 30-40, zullen

Ludwig Kamphausen

---

[1] De enige uitzondering hierop is kernfusie, maar stabiele, koude, kernfusie is tot nog toe nog niet gelukt. Als dat zou lukken, dan hebben we genoeg energie. Maar, dit betekent nog niet dat dan op alle vlakken van de economie door kunnen blijven groeien. Want, veel beschikbare energie lost het probleem van de oprakende grondstoffen niet op. Ook zal het de veel van de problemen in de landbouw sector niet verhelpen. Want de fosfaten raken op en kunstmest, herbiciden en pesticiden worden van olie en gas gemaakt.

alle vlakken van de economie door kunnen blijven groeien. Want, veel beschikbare energie lost het probleem van de oprakende grondstoffen niet op. Ook zal het de veel van de problemen in de landbouw sector niet verhelpen. Want de fosfaten raken op en kunstmest, herbiciden en pesticiden worden van olie en gas gemaakt.

[3] Zie: http://outputs.worldagroforestry.org/

[4] In deze film wordt het idee van een graslandschap met koeien en kippen uitgelegd. In deze documentaire wordt de boer Joel Salantin geïnterviewd. Hij heeft dit systeem bedacht en uitgevoerd. http://www.moviefone.com/movie/food,-inc./36560/main?flv

Het Einde Van Het Palestijnisme?

NOS.nl, dinsdag 03/06/2014:

"Na de VS heeft ook de EU zijn steun uitgesproken voor de nieuwe Palestijnse eenheidsregering, die Fatah en Hamas gisteren presenteerde. De EU spreekt van een belangrijke stap in het proces van Palestijnse verzoening. Een positieve reactie uit de VS leidde eerder tot getergde reacties uit Israël. De EU benadrukt dat de Palestijnse regering zich committeert aan het doel van een tweestatenoplossing, volgens de grenzen van 1967. Ook erkent de Palestijnse regering het bestaansrecht van Israël en respecteert ze gesloten verdragen, aldus de EU-verklaring." (lees hier)

De EU en de VS lijken uit te gaan van de aanname dat de nieuwe Palestijnse eenheidsregering in de kern een goede politieke ontwikkeling is. Met die eenheidsregering, zo gaat de redenering, wordt de extremistische Hamas politiek ingekapseld door de gematigde president Abbas en zijn Fatah-beweging. Het is echter zeer de vraag of dit wel de meest reële aanname is:

"The move represents the fruit of a long internal debate within the group’s higher echelons regarding its future course. Rather than adhering to the seven-year-old strategy of prioritizing exclusive control of “Fortress Gaza” with no serious effort to heal the rift with Fatah in the West Bank, Hamas leaders have now changed tack toward a different program: transplanting the Hezbollah model from Lebanon to Palestine [...] Western countries quick to endorse the Hamas-Fatah reconciliation should be aware of what is really happening here: Instead of the PA regaining its “southern provinces” in Gaza, it is in fact Hamas reentering the “northern provinces” in the West Bank." (lees hier)

Met andere worden, de nieuwe en bejubelde Palestijnse eenheidsregering zou ook eens het begin kunnen zijn van de definitieve islamisering van de Palestijnse politiek en samenleving. Die islamisten van Hamas, en hun soortgenoten, hebben natuurlijk geen boodschap aan nationale identiteiten en grenzen, ze strijden dus niet voor de Palestijnse zaak, en zijn geenszins van plan het bestaansrecht van de staat Israël te erkennen, laat staan zich aan het doel van een tweestatenoplossing te committeren. De eerste beschieting van Israëlisch grondgebied onder het toeziende oog van die befaamde eenheidsregering is inmiddels een feit.

De verantwoordelijke politici in de VS en de EU kennen deze feiten, ze hebben het Handvest van Hamas zeer waarschijnlijk gelezen (zo lang is die ook weer niet) en ze zijn ook zeker bekend met de religieuze achtergrond en de werkmethoden van deze organisatie. Het is niet voor niets dat die organisatie bij de VS en de EU op lijst van terreurorganisaties staat. Men zou zich daarom met enige verbazing kunnen afvragen waar de steun van de EU en de VS voor de nieuwe Palestijnse eenheidsregering vandaan komt?

"Does anyone in Washington or Brussels seriously believe that all this can be swept under the carpet by accepting make-believe “pledges” from this terror- tainted government?" (lees hier)

Israël heeft zich de afgelopen weken heftig verzet tegen de komst van de Palestijnse eenheidsregering. Inderdaad, Israël heeft zeker wat te vrezen. Het boven geschetste scenario waarin Hamas, via de achterdeur van de eenheidsregering, ook de Westelijke Jordaanoever onder controle zou weten te brengen zou voor Israël een ware veiligheidsnachtmerrie kunnen zijn. Maar ook het minder extreme scenario van een mogelijke verzwakking van de veiligheidssamenwerking met de Palestijnse Autoriteit van Abbas, baart Israël al voldoende kopzorgen.

Echter, aan deze reële veiligheidsrisico's zitten ook mogelijke politieke en diplomatieke voordelen vast.  De vorming van die eenheidsregering was voor de regering Netanjahoe een welkom excuus om de vredesbesprekingen met "president" Abbas, waar die regering heel graag vanaf wilde, af te breken. Maar niet minder belangrijk in deze is de diplomatieke en ideologische strijd tegen het Palestijnisme: het wijdverspreide geloof dat de Palestijnse strijd tegen Israël in de kern een legitieme onafhankelijkheidsstrijd is, die tot een einde zou komen als de Palestijnen een eigen onafhankelijke en leefbare staat zouden hebben. Die eenheidsregering met Hamas zou het Palestijnisme in ieder geval geen dienst bewijzen en de islamisering van de Palestijnse politiek zou zelfs het einde van het Palestijnisme kunnen inluiden.

"Many in Israel are concerned about the ramifications of a Hamas victory. The Prime Minister’s Office issued a statement last week saying the government would oppose Hamas’s participation in any future presidential or parliamentary elections. But perhaps a better strategy would be to allow free and open elections in Gaza and the West Bank [...] The only way to find out what Palestinians really want is by holding elections. If Palestinians choose Hamas, so be it. Israel and the world would then be forced to act accordingly and cut off diplomatic ties." (lees hier)

De problematische erkenning van de Palestijnse eenheidsregering door de VS en de EU moet in de context geplaatst worden van hun poging om het zogenaamde vredesproces tussen Israël en de Palestijnen te redden. Door die erkenning wordt de regering Netanjahoe een makkelijke weg van de onderhandelingstafel geblokkeerd. En tegelijkertijd is die erkenning ook een duidelijke afwijzing van de bredere ideologische Israëlische agenda. De verklaring van de EU van hierboven spreekt boekdelen.

Het Palestijnisme wordt mede door politieke en economische belangen, ideologische blindheid en antisemitisme kunstmatig in leven gehouden en is daarom nogal ongevoelig voor feiten en argumenten. De snelle erkenning van de nieuwe Palestijnse eenheidsregering is daar het zoveelste voorbeeld van. De gedachte dat die eenheidsregering het einde van het Palestijnisme zou inluiden is daarom twijfelachtig.

"My impression is that there will be the usual declarations from all government against kidnappings and terrorism, but they will certainly not connect it with the unity government,” said Avi Primor, a former Israeli ambassador in Europe and currently the president of the Israel Council on Foreign Relations. “Principally, all of them are in favor of the unity government as they see it as a positive development'." (lees hier)

Die regering zou eerder de islamisering van de Palestijnse politieke inluiden, met alle gevolgen van dien voor zowel Israël als de Palestijnen. De voorbeelden zijn overal in het Midden-Oosten te vinden.

Dit Hadden We Niet Verwacht (Wel Dus)

Volkskrant.nl, donderdag 12/06/2014:

"De oprichting van een Europees leger komt dichterbij. Het Nederlandse ministerie van Defensie integreert vandaag voor het eerst in de geschiedenis een eigen krijgsmachtsonderdeel met een Duitse legereenheid. Circa tweeduizend Nederlandse militairen van de Luchtmobiele Brigade uit Schaarsbergen en Assen vallen vanaf nu onder een Duitse commandant. Zijn plaatsvervanger is een Nederlandse brigadegeneraal.

'Dit is een grote stap. Het gaat in essentie om een stap in de richting een Europees leger, al is dat nog heel ver weg', stellen defensiedeskundigen als directeur Rob de Wijk van het Haags Centrum voor Strategische Studies. Oud-defensieminister Hans Hillen kwalificeert het net zo: 'Dit proces zou je kunnen interpreteren als een eerste stap naar een Europese strijdmacht, ja.'" (lees hier)

Wij zijn echt enorm verbaasd over deze ontwikkeling! We willen wel graag horen hoe het zit met de democratische controle over dat leger en we zijn ook erg benieuwd naar de meerwaarde van zo'n Europees leger. Gaat dat ook zo effectief worden als het Europese monetaire beleid, asielbeleid, voedselveiligheidsbeleid, energiebeleid, buitenlandbeleid en milieubeleid?

We wachten onrustig af.