Defecte Logica

Trouw.nl, zondag, 08/09/2013:

"Dat wil niet zeggen dat de VN als organisatie faalt. Het ligt niet aan het apparaat dat de aangesloten landen zich gedragen zoals ze zich gedragen. Ze zouden dat ook doen als de VN niet bestonden, sterker: het droevige toneel van elkaar bestrijdende naties, moorddadige machthebbers en vijandige bevolkingsgroepen zou nog droeviger zijn als de VN er niet waren. Frustratie over de beperkte rol die de VN kunnen spelen is terecht - je hoeft daarvoor alleen het woord 'Rwanda' te laten vallen. 

Maar wat is het alternatief? Internationale anarchie. Het einde van de enige neutrale partij, met nu vijftien vredesmissies. De vrijheid om naar believen in te grijpen, voor wie machtig genoeg is. Met als niet gering risico een confrontatie tussen de machtigsten; en dan zijn we terug bij hoe twee wereldoorlogen begonnen." (lees hier)

Nee, "de VN als organisatie faalt niet. Het ligt niet aan het apparaat dat de aangesloten landen zich gedragen zoals ze zich gedragen". Maar wacht even. De VN heeft toch prestige, geld, bevoegdheden, commissies, soldaten, ambtenaren en gebouwen gekregen om er voor te zorgen dat staten zich zouden gaan gedragen zoals ze zich moeten gedragen? En nu dat de VN al heel wat jaren bestaat en die vermaledijde staten zich nog altijd niet gedragen zoals zij zich volgens Trouw.nl zouden moeten gedragen, mogen we toch vermoeden dat er misschien iets mis is met de VN?

Nee. Dat mogen we niet: "het droevige toneel van elkaar bestrijdende naties, moorddadige machthebbers en vijandige bevolkingsgroepen zou nog droeviger zijn als de VN er niet waren." Echt waar? Vertel dit aan de Syriërs zou ik zeggen. En trouwens, waar is het bewijs voor deze nogal academische stelling? Een onderzoekje naar oorlogen in de 20ste eeuw laat in ieder geval zien dat in de jaren na de oprichting van de VN in 1945 veel meer oorlogen zijn geweest, dan in de vijftig jaren daarvoor. Toegegeven, dit ondermijnt de stelling dat zonder de VN het allemaal nog erger was niet, maar men moet met meer komen dan wat pro-VN kreten om die nogal academische stelling te staven. Want de VN heeft alle schijn tegen zich.

Oké, maar de VN is toch "de enige neutrale partij, met nu vijftien vredesmissies"? Neutraal? Alles wat de VN besluit en doet is toch de weerspiegeling van de brute machtsverhoudingen binnen belangrijke VN-organen zoals de veiligheidsraad? Dat is toch de kern van het gejammer van Trouw.nl over het droevige toneel dat onze wereld is:

"'Alles hangt af van de actieve participatie, de vredelievende bedoelingen en het goede vertrouwen van de Big Five.' [...] Vertrouwen was er niet, vredelievend was men ook niet: de Veiligheidsraad was verlamd. VN of geen VN, de lijst van oorlogen en gewapende conflicten na 1945 is lang. En al is de Koude Oorlog voorbij, het zijn nog steeds de oude tegenstellingen die de Veiligheidsraad parten spelen."

De VN is niet neutraal en haar vredesmissies ook niet. Veelzeggend in dat verband is de lijst van vredesmissies die nooit, of te laat gekomen zijn. Een ander interessant fenomeen zijn de vredesmissies die onder het mom van neutraliteit, 'we mogen niets doen!', de belangen van bepaalde partijen helpen bevorderen ten koste van de belangen van andere partijen, en die met hun aanwezigheid die verschuiving van de status quo ook nog legitimeren. De vredesmissie in Libanon is in deze categorie een klassieker.

De interne logica van de VN is defect. De VN is opgericht omdat staten zich in de regel niet gedragen zoals zij zich volgens Trouw.nl zouden moeten gedragen en dat wilde men veranderen. Maar tegelijkertijd is het functioneren van de VN geheel afhankelijk van het gedrag van diezelfde staten, die zich in de regel niet gedragen zoals zij zich zouden moeten gedragen. Dus dezelfde "elkaar bestrijdende naties, moorddadige machthebbers en vijandige bevolkingsgroepen" wier gedrag door de VN veranderd zou moeten worden moeten er voor zorgen dat de VN functioneert, en dus vanuit zichzelf gaan gedragen zoals zij zich volgens Trouw.nl zouden moeten gedragen. Maar dat kunnen ze niet, want daar was de VN juist voor nodig. Toch?

Die defecte logica van de VN, tot daar aan toe. Veel ernstiger is de systematische ontkenning en maskering van dit defect. De VN met behulp van haar cheerleaders, o.a. bij Trouw.nl, cultiveren al jaren het inmiddels diep gewortelde collectieve bijgeloof dat de VN veel meer voorstelt dan wat haar defecte interne logica werkelijk toelaat. Met als resultaat dat men de perverse uitkomsten van die defecte logica klakkeloos als legitiem en zelfs als maatgevend is gaan zien. Dat is pas echt een defecte logica.